“Mam, vandaag zou m’n broer toch 12jr zijn geworden?”
Ik knik. Ze sloeg haar armen om me heen en fluisterde in mijn oor.. “Ik mis hem ook mam. Maar ik denk niet heel vaak meer aan hem. En dat helpt wel om niet verdrietig te zijn. Hij is nu op een veel mooiere plek waar mensen elkaar niet haten.”
Mijn jongste die net naar beneden kwam lopen en het gesprek mee had gekregen, sloeg ook haar armpjes om mee heen. “Zullen we vandaag naar zijn grafje gaan? Dan hou ik je vast. En mama, je hoeft niet verdrietig te zijn, wij zijn bij je.”
Het is een gek en bijzonder besef dat verdriet ook ontwikkelt. Het ontwikkelt zich door verschillende fases die te maken hebben met het opgroeien van mijn dochters. De aanloop naar deze dag is elk jaar donker geweest, maar dit jaar viel de heftigheid en eenzaamheid van deze dag mee. We dragen het met ons drieën en dat verlicht. Zo zwaar als ik soms kan zijn, zo verlichtend en nuchter zijn mijn dochters.. en kinderen over het algemeen. Stel dat hij nog zou leven, wat zou mijn leven er anders uit hebben gezien. Ik parkeer die gedachte, want het is zinloos.
Vandaag zou hij 12 jaar zijn. Ik denk dat hij vast een ontiegelijk knappe puber zou zijn geweest, maar ik heb geen voorstelling. Vandaag was het besef dat ook verdriet ontwikkelt. Dat het mee buigt. De leegte is minder leeg en daardoor draaglijk. Vandaag hou ik in gedachte mijn zoon vast, druk ik hem tegen me aan, geef ik hem een highfive en laat hem weer los.
